میراث ما / جام جم آنلاین : از آنجا كه بودجه‌هاي دولتي براي نگهداري و مرمت اين خانه‌ها كافي نيست، مسئولان تنها راه را مشاركت بخش خصوصي مي‌دانند، اما سرمايه‌گذار بخش خصوصي زماني انگيزه‌هاي لازم براي سرمايه‌گذاري خواهد يافت كه پروژه‌ها با تعريف كاربري‌هاي اقامتي و پذيرايي سودآور شود و دولت نيز در هزينه‌هاي مرمت و احياي مشاركت داشته باشد.
اما تاكنون با اقداماتي كه صورت گرفته فقط 15 بنا از طريق صندوق حفظ و احياي آثار تاريخي در كشور واگذار شده است و با آن‌كه 270 بناي ديگر براي واگذاري در فهرست صندوق احياء قرار دارد، اما روند واگذاري اين بناها بسيار كند است و به نظر مي‌رسد بحث‌هاي مالكيتي و نبود انگيزه‌هاي كافي از سوي بخش خصوصي براي مشاركت در احياء و مرمت برخي از اين بناها باعث شده آنها بدون بهره‌بردار گام به گام رو به تخريب پيش بروند.
در اين‌باره گفت‌و‌گويي را با احمد ميرزاكوچك خوشنويس رئيس هيات مديره و مديرعامل صندوق احياء و بهره‌برداري از اماكن تاريخي و فرهنگي انجام داده‌ايم.
270 بناي تاريخي قرار بود به بخش خصوصي واگذار شود اما و با وجود تاكيد معاون رئيس‌جمهور، در عمل گويي هيچ اقدامي نشده است؟
صندوق احياء و بهره‌برداري از اماكن تاريخي و فرهنگي كشور 270 بنا در اختيار دارد تا از طريق مزايده به بخش خصوصي واگذار شود، اما اين 270 بنا براساس مطالعاتي كه انجام شد مشخص گرديد از نظر حقوقي برخي به علت وقفي بودن امكان واگذاري ندارد، چون ما ملك وقفي را نمي‌توانيم واگذار كنيم مگر اين‌كه در اجاره ما باشد. ساختمان‌هايي كه براي ما مالكيت دولتي آن محرز شود و كميسيون نفايس سازمان ميراث هم نفيس ملي نبودن آن را احراز كند ما مي‌توانيم براي واگذاري‌اش اقدام كنيم.
يعني قبل از اين‌كه 270 بنا را براي واگذاري اعلام كنيد نوع مالكيت‌شان را احراز نكرده بوديد؟
تعيين 270 بنا براي واگذاري قبل از دوره مسئوليت بنده بود. در واقع نوع مالكيت آنها احراز نشده بود و ما دنبال وضع مالكيت اين بناها بوديم كه برايمان محرز شد برخي از اينها وقفي بود و برخي دولتي و خصوصي و هنوز هم اين چالش وجود دارد.
با توجه به اين مساله، واگذاري چه تعداد ابنيه را در دستور كار قرار داديد؟
غير از بناهايي كه قبلا واگذار شده بود در اولين مرحله واگذاري 17 بنا را در راه ابريشم پيش‌بيني كرديم. برخي از اين بناها مجوز كميته نفايس ملي را داشتند مبني بر اين‌كه نفيس ملي نبودند و برخي از بناها نيز مجوز را نداشتند كه آنها را با اسناد و مدارك ارجاع داديم به كميته و منتظر هستيم.
براي چه تعداد مجوز صادر شده است؟
كميته نفايس از 17 بنا براي ده مورد مجوز صادر كرد و بقيه بايد به كميته نفايس مي‌رفت كه اينها را هم به كميته نفايس ارجاع داديم.
از چه تعداد بناي تاريخي، مسئوليت واگذاري 270 بنا به شما داده شده است؟
شايد حدود 40 هزار بناي تاريخي در كشور باشد كه تاكنون 15 بناي تاريخي از سوي صندوق احياء به‌طور قطعي واگذار شده است و 270 بنا نيز بعد از تعيين تكليف مالكيت‌ها از سوي صندوق واگذار مي‌شود.
اين 17 بنايي كه به كميته نفايس رفت جزئي از آن 270 تاست؟
بله، ما اين 270 بنا را تقسيم‌بندي كرديم و پرونده هر كدام از اين بخش‌ها گروهي آماده مي‌شود كه مثلا در طرح جامع گردشگري استان اصفهان يا بوشهر كه مجموعه‌اي را دربر‌مي‌گيرد تائيد مي‌شود كه در راه جاده ادويه يا راه دريايي ابريشم يك پروژه گردشگري خوب است و امكان‌سنجي اقتصادي اين پروژه‌ها انجام شده است تا پس از آن در فرآيندي اين پروژه‌ها به صندوق احياء براي مبادلات مباحث املاك بيايد و اگر در كميته نفايس هم تائيد شود به هيات مديره مجمع مي‌آيد. ما منتظر هستيم مجمع اجازه واگذاري اين 17 بنا را بدهد. كاروانسراي پيام مرند اولين جايي است كه اگر از مجمع تائيد بگيرد مي‌رود براي مزايده، پشت سر آن نيز 16 بناي ديگر در مسير راه ابريشم است كه هر كدام به ترتيب براي واگذاري آماده است.
انتقادي كه در بحث هزينه مرمت اين خانه‌هاي تاريخي وجود دارد اين است كه سهم مشاركت بخش دولتي ضعيف است و حتي در گزينش و توزيع اعتبارات كار به درستي انجام نمي‌شود. به عبارتي دولت به وعده مشاركت 50 درصدي‌اش وفا نكرده است.
بنايي را كه اقدام به واگذاري مي‌كنيم به نوعي آورده دولتي محسوب مي‌شود. در رابطه با تسهيلات هم برخي دوستان توانستند طرح خودشان را در معاونت سرمايه‌گذاري مطرح كنند و پس از تائيديه بروند از بانك تسهيلات بگيرند. اما همه آ نها موفق نشدند. در واقع اعتبارات به ما ارتباط پيدا نمي‌كند، آورده ما خود بناست و آورده بخش خصوصي سرمايه‌اي است كه براي احياء و مرمت هزينه مي‌كند. در اين بخش هم يك كارشناس رسمي دادگستري قضاوت مي‌كند و صندوق نظر نمي‌دهد. كارشناس دادگستري اطلاع مي‌دهد بنا هزينه مرمت و احيايش چقدر است و به پيشنهادهايي كه درباره مرمت و احياي بنا در مزايده مي‌آيد بهترينش تائيديه مي‌گيرد كه بهره‌برداريش را با ما شروع كند. ما براي آن‌كه صرفه و صلاح دولت را ببينيم پيشنهادي را كه بتواند در مدت زمان كمتر با هزينه بهتري كارها را به انجام برساند، تائيد مي‌كنيم. در ضمن بهره‌بردار بايد در رزومه كاري‌اش توانايي لازم را داشته باشد. درواقع اساس واگذاري بنا به بخش خصوصي اين بود كه دولت بار مالي مرمت و احياء را بردارد و حضور كساني كه در مزايده شركت مي‌كنند، نشان مي‌دهد مرمت و احياي اين بناها برايشان به صرفه است.
يعني تمام هزينه مرمت و احياء بر دوش بهره‌بردار است؟
بله، بهره‌بردار به ميزان هزينه‌اي كه در بنا انجام مي‌دهد، بعدا با تخفيفاتي كه در اجاره‌بها به او داده مي‌شود به نوعي هزينه‌هاي انجام شده از طرف او جبران مي‌شود، يعني اگر اجاره‌بهايي كه بايد در مدت پنج سال به ميزان 50 ميليون تومان پرداخت مي‌كرد، يك‌دهم آن را مي‌گيريم.
معمولا حداقل و حداكثر اجاره اين بناها چقدر است؟
متفاوت است. حمام‌ها كوچك‌تر است، ولي كاروانسراها بزرگ‌تر است. بعضي از اينها توانستند فضاي گردشگري خوبي ايجاد كنند، مثلا در حمام قلعه همدان ماهي 500 هزار تومان بايد اجاره بگيريم، اما خانه فهادان بايد ماهي دو ميليون تومان اجاره بدهد. در واقع صندوق احياء، اجاره‌ها را دريافت و به حساب خزانه واريز مي‌كند. ما در مطالعاتمان مطلع شديم ميراث فرهنگي استان‌ها بناهايي را كه بايد واگذار كنيم تصرف كردند و از آنها استفاده‌هاي مختلف اداري مي‌كنند و از آنها خواستيم آنها را تخليه كنند تا بحث واگذاري را انجام بدهيم.
كارهاي مرمتي چقدر هزينه‌بر است؟
خوشنويس: ملك وقفي را نمي‌توانيم واگذار كنيم مگر اين‌كه در اجاره ما باشد. ساختمان‌هايي كه براي ما مالكيت دولتي آن محرز شود و كميسيون نفايس سازمان ميراث هم نفيس ملي نبودن آن را احراز كند، مي‌توانيم واگذار كنيم
هزينه مرمت هر بناي تاريخي بستگي به بزرگي و كوچكي‌ا‌‌ش حدود دو سه ميليارد تومان برآورد مي‌شود. در شرايط فعلي شايد كمي بيشتر... اگر ما بخواهيم بناهاي تاريخي‌مان را نجات دهيم راه‌حلش مشاركت بخش خصوصي است تا آنها هزينه مرمت و احياء را بدهند. ما هيچ بنايي را واگذار ملكي نمي‌كنيم و در نهايت بيست ساله به بهره‌بردار واگذار مي‌شود. در ضمن همه كارهاي مرمت و احياء زير نظر متخصصان ميراث فرهنگي است.
يكي از انتقادها اين است كه صندوق احياء به تك بناها توجه دارد و بافت‌هاي تاريخي كه مي‌تواند موجب توسعه گردشگري قرار گيرد كمتر مورد توجه است.
اگر بحث‌تان كوچه گذرهاست كه آن را نمي‌توانيم اجاره دهيم. به عبارتي وقتي درباره بافت تاريخي صحبت مي‌كنيم، ديگر در مورد بنا صحبت نمي‌شود. درباره گذرگاه‌ها و كوچه‌ها صحبت مي‌كنيم، اما در مورد مجموعه بناها كه در يك بافت تاريخي قراردارد كارهاي واگذاري و مرمتي را انجام داديم مثل مجموعه پرديس خانه‌هاي اردبيل.
با اين حال اگر در پروژه‌هاي جديدمان در راه ادويه استان‌ها اطلاع بدهند كه اين مجموعه بناها كه به صندوق واگذار شده امكان‌سنجي اقتصادي خوبي براي گردشگري دارد ما اقدام مي‌كنيم.
بر اين باوريم كه اتفاقا به جاي تك بنا به مجموعه فكر كنيم. در بحث راه ابريشم نيز مطرح است كه پروژه‌ها به صورت مجموعه بناها و به صورت يك زنجيره با يك بهره‌بردار صحبت بشود، اما از نظر توان مالي امكان آن نبود، در نتيجه به اين فكر افتاديم اول اينها تك‌تك از حوزه اختيارات ما بروند بيرون تا بعد روي بقيه آن فكر كنيم. اگر فعال اقتصادي و بهره‌بردار نتواند مجموعه بنا بگيرد مجبوريم تك بنا واگذار كنيم.
راه ادويه همان راه ابريشم است؟
راه ادويه، راه دريايي راه ابريشم است. در قديم يك مسير كاروان رو بود كه از همين مسير راه ابريشم از چين تا فلورانس حركت مي‌كرد و يك راه ديگر نيز از راه دريا بود كه در سيراف بوشهر كشتي‌ها پهلو مي‌گرفتند. در آنجا كاروان‌هايي كه عبور مي‌كردند، همراه با تبادل تجاري و اقتصادي، ادويه هم خريد و فروش كرده و به اروپا مي‌بردند. در نتيجه اين مسير به راه ادويه معروف شده است ضمن اين‌كه يك اسم ديگرش راه دريايي راه ابريشم است. مسيرش از بندر سيراف در استان بوشهر آغاز مي‌شود و با عبور از استان فارس، اصفهان، قم، مركزي، همدان و كرمانشاه به مرز متصل مي‌شود. البته به دليل شرايط خاص رفت و آمد زائران به كربلا مسير فعلي زواري كه از مرز كرمانشاه يا مهران به عراق مي‌روند مطرح كرديم در نتيجه استان‌هاي ايلام، لرستان، همدان، كردستان و كرمانشاه به عنوان استان‌هاي مرزي در آن مسير قرار مي‌گيرند. بعضي از اين استان‌ها طرح گردشگري و اقتصادسنجي‌شان آماده است، ولي برخي ديگر در حال مطالعه است، بين بناهايي كه در اين استان‌ها داريم همه آنها را انتخاب نمي‌كنيم، بلكه بناهايي كه در مسير ادويه هستند مورد نظر است كه البته از بين آنها نيز پروژه‌هايي كه مطالعات گردشگري و امكان‌سنجي اقتصادي آن تائيد مي‌شود و بهره‌بردار بخش خصوصي طالب سرمايه‌گذاري در آن است انتخاب مي‌شود چون يك برنامه گردشگري در اين مسير تعريف دارد و در اين پروژه‌ها نبايد ريسك‌پذيري داشته باشيم و اقتصادي بودن بنا بايد براي ما محرز شود.
ما قبل از تشكيل صندوق احياء طرح پرديسان را داشتيم كه به گفته كارشناسان در بحث واگذاري خيلي خوب عمل مي‌كرد. در واقع در اين طرح دولت همه كارها را تقبل مي‌كرد و پس از احياء و مرمت، بناها را به صورت آماده واگذار مي‌كرد. اما در حال حاضر اين شيوه تغيير كرده و برخي بر اين باورند كه انگيزه براي بهره‌بردار ايجاد نمي‌شود.
اتفاقا در طرح پرديسان مجموعه بناهايي كه واگذار شد، پر از مشكل است. همان حمام چلبي اوغلو نشان مي‌دهد افرادي كه اين بنا را انتخاب كردند، هيچ امكان‌سنجي اقتصادي نداشتند. مشكلي كه الان به وجود آورده اين است كه بهره‌بردار براي اجاره‌اش نمي‌آيد، در حالي كه در آن زمان كلي هزينه شد. بودجه طرح پرديسان را استان مي‌دهد. به محض اين‌كه ما بنا را نيمه‌تمام بدهيم به دست بهره‌بردار، بودجه دولتي‌اش قطع مي‌شود. شايد صرفه اين باشد كه كار مرمتش تمام شود. متاسفانه در 32 طرحي كه در طرح پرديسان بود، هيچ‌كدام طرح‌هاي موفقي نبود، چون كارهاي امكان‌سنجي اقتصادي نشده بود، اما ما در راه ابريشم تاكيدمان اين بود كه ابتدا امكان‌سنجي اقتصادي شود.
يكي از مسائلي كه وجود دارد، وضع خود صندوق احياست كه بحث واگذاري آن براساس اصل 44 به بخش خصوصي مطرح است، اگر چنين اتفاقي رخ دهد سرنوشت واگذاري‌ها چه خواهد بود؟
بزرگ‌ترين چالشي كه هم‌اكنون پيش روي ما قرار دارد و ما سعي مي‌كنيم آن را حل كنيم بحث واگذاري صندوق است. در واقع براساس تصميم مسئولان در پايان سال 89 قرار بر اين شد كه براي خصوصي‌سازي صندوق احياء از طريق سازمان خصوصي‌سازي اقدام شود، اما با توجه به اين‌كه در صورت خصوصي شدن، صندوق احياء نمي‌تواند بناهاي دولتي را به بخش خصوصي واگذار كند نتيجه‌اش اين مي‌شود كه مسئوليت واگذاري اين بناها را از صندوق خواهند گرفت و اگر اين بناها از آن گرفته شود، صندوق احياء ديگر اختياري براي انجام كار نخواهد داشت. اين چالش هنوز ادامه دارد و ما هنوز در ليست خصوصي‌سازي هستيم و تنها مجلس شوراي اسلامي است كه مي‌تواند ما را از ليست خصوصي‌سازي دربياورد.
چرا از اول چنين پيشنهادي داده شد كه بخواهند تجديدنظر كنند؟
مسئولان فكر مي‌كردند براي پيشبرد اهداف اگر صندوق احياء براساس اصل 44 واگذار شود، چابكي كار توسط بخش خصوصي بيشتر خواهد شد، يعني اگر بناي دولتي به صندوق هم واگذار نشود مي‌تواند به مالكان بناهاي بخش خصوصي كمك كند كه روند احياء و مرمت خانه‌هاي خود را به صحت و در شرايط مناسب جلو ببرند. اما از طرفي اگر اين اتفاق رخ دهد، واگذاري بناهاي دولتي به بخش خصوصي بدون متولي مي‌ماند، يعني قانونگذار به اين بخش قضيه فكر نكرده است.
اگر واگذار شود آيا مي‌تواند از اعتبارات و بودجه دولتي براي انجام امور احياء و مرمت برخوردار شود؟
چون شركت خصوصي خواهيم بود، ديگر تزريق اعتبارات دولتي وجود نخواهد داشت، ما الان داراي جايگاهي هستيم كه فقط مي‌توانيم بناي دولتي را واگذار كنيم، اما اگر خصوصي شويم و بناهاي دولتي را از ما بگيرند ديگر تنها نهادي نخواهيم بود كه مي‌توانيم وارد اين حوزه شويم، چراكه سازمان بهسازي و نوسازي بافت‌هاي شهري در همه شهرها متولي اين امر است و در صورت واگذاري ما مي‌رويم كنار آنها به عنوان يك نهاد كوچك فعاليت خواهيم كرد. بايد ديد آن موقع صندوق چقدر قادر به رقابت خواهد بود و در اين رقابت چقدر مي‌تواند پيشرفت داشته باشد.
در صورت خصوصي شدن صندوق احياء صاحبان بناهاي تاريخي بخش خصوصي آيا مي‌توانند همچنان از تسهيلات دولتي استفاده كنند؟
بله، ما بخش خصوصي را به بانك‌ها هدايت مي‌كنيم كه بروند از طريق معاونت سرمايه‌گذاري سازمان ميراث طرح توجيهي خود را ارائه بدهند، مبني بر اين‌كه مي‌خواهند يك پروژه گردشگري مهمي را سرمايه‌گذاري كنند كه در آن صورت مي‌توانند از آن تسهيلات استفاده كنند، ولي خود صندوق اعتباراتي ندارد.
چقدر خوشبين هستيد با پيگيري‌هاي شما صندوق احياء خصوصي نشود؟
خوشنويس: اگر ما بخواهيم بناهاي تاريخي‌مان را نجات دهيم راه‌حلش مشاركت بخش خصوصي است تا آنها هزينه مرمت و احياء را بدهند. ما هيچ بنايي را واگذار ملكي نمي‌كنيم و در نهايت بيست ساله به بهره‌بردار واگذار مي‌شود
نمي‌دانم، به هر حال اين تصميم به عهده نمايندگان مجلس و مسئولان است و بحث برگشتنش به شرايط سابق كار سختي است، آنها كه در جريان هستند مي‌دانند با رفتن صندوق احياء به بخش خصوصي اين بخش از مسأله را بايد حل كنند كه تحت برنامه‌ريزي زير نظر يك معاونت مثلا ميراث فرهنگي يا معاونت سرمايه‌گذاري اين اتفاق بيفتد، اما ما براي حل اين چالش خصوصي شدن صندوق اقدامات خودمان را انجام داديم و با اين حال با توجه به دستورات مهم رياست سازمان سعي كرديم تا آنجا كه ممكن است جلو برويم، اولين مشكلي كه در اين بحث به وجود مي‌آيد اين است كه ما هنوز همان برنامه‌هاي قبلي را انجام مي‌دهيم تا موقعي كه واگذار شويم اما از لحظه‌اي كه واگذار شديم اين ممنوعيت‌ها به وجود مي‌آيد.
در اين حالت دو تا راه‌حل داريم. يكي اين‌كه ممكن است به ما حتي اجازه داده نشود واگذاري انجام دهيم چون ممكن است بگويند شما در حال واگذاري هستيد، امكان اين‌كه تعهداتي را براي دولت به وجود بياوريد با بخش خصوصي نبايد داشته باشيد اما راه ديگر اين است كه ما كارمان را ادامه دهيم تا لحظه‌اي كه صندوق واگذار شود در آن موقع تمام تعهدات به معاونتي كه مسئوليت را به عهده خواهد گرفت، سپرده مي‌شود. براي همين در صندوق تغييراتي به وجود آمد. ما قبلا زير نظر هيات امناي صندوق انجام وظيفه مي‌كرديم اما بعد از اين‌كه مشخص شد صندوق بايد زير نظر مجمع عمومي عمل كند، گرفتن احكام جديد براي اعضاي هيات مديره انجام شد. رئيس مجمع عمومي وزير اقتصاد و دارايي است و رئيس سازمان هم يكي از اعضاي مجمع است.
ما در ماه رمضان گذشته اولين جلسه هيات مديره خودمان را تشكيل داديم، احكام هيات مديره و بنده به عنوان مديرعامل صندوق توسط مجمع عمومي صادر شده است، بنابراين اولين كش و قوس‌ها در هيات مديره بحث واگذاري ابنيه مسير راه ابريشم بود، ما كماكان كار را جلو مي‌بريم و اين مجمع است كه مي‌تواند اجازه بدهد واگذاري صورت بگيرد. به هر حال علاوه بر پيگيري مسير راه ابريشم براي واگذاري يكسري از بناها هيات مديره صندوق نيز براي آن‌كه مجوز واگذاري آنها صادر شود، پيشنهاد ما را قبول كرد. كاروانسراي مرنجاب در كوير مرنجاب، خانه امينيان در كرمان، كاروانسراي خوشكرود و دو دهك در استان مركزي و همچنين بناهاي ديگري را در استان آذربايجان غربي براي واگذاري انتخاب كرديم.
از 270 بنايي كه اشاره كرديد چه تعداد مالكيت‌هاي آنها مشكل داشت؟
الان نمي‌توانم به طور مشخص بگويم ولي مي‌توانم سه يا چهار مورد را نام ببرم كه ما براي اين‌كه مسأله را حل كنيم بايد برويم اداره اوقاف منطقه مورد نظر و با آنها قرارداد اجاره ببنديم تا بعد از آن بحث اجاره دادن آن به بخش خصوصي را دنبال كنيم، به هر حال ما 270 بنا را نمي‌توانيم يكباره واگذار كنيم. يكي از بحث‌ها اين است كه مسير راه ابريشم قبلا امكان‌سنجي اقتصادي داشته و اگر روي اين مسير ابريشم تاكيد داريم، به اين دليل است كه مي‌دانيم اين پروژه براي بهره‌بردار اقتصادي خواهد بود و روي اين قضيه سرمايه‌گذاري مي‌كند. بناهاي ديگري هست كه هنوز براي معاونت گردشگري استان اثبات نشده است كه اين بنا در چارچوب جامع گردشگري استان مطرح است يا خير تا آن را به ما معرفي كند، در واقع در صورت اقتصادي بودن طرح‌ها بهره‌بردار راغب به سرمايه‌گذاري مي‌شود، حتي اگر اين بناها دورافتاده باشد و ما به اين ترتيب مي‌توانيم شروع كنيم و اين پروژه‌ها به ترتيب تحت عنوان راه ادويه دارد برنامه‌ريزي مي‌شود، اما همان‌طور كه عرض كردم يك بحث، موضوع امكان‌سنجي اقتصادي بناهاست كه از طريق استان‌ها به ما معرفي مي‌شود، بحث ديگر مالكيت اين بناهاست كه توسط كميته نفايس مجوز مي‌گيرد و پس از بررسي و تائيد هيات مديره به مجمع مي‌رود. الان 17 بناي راه ابريشم كه تائيديه‌هاي كميته نفايس و مالكيت دولتي داشته‌اند به مجمع فرستاده شده‌اند تا مجمع اجازه بدهد ما اين 17 بنا را واگذار كنيم.
فكر مي‌كنيد تا پايان سال چه تعداد بنا را بتوانيد واگذار كنيد؟
اگر مجمع به مجموع بناهايي كه ما درخواست كرديم جواب مثبت بدهد، ظاهرا مي‌تواند در مورد ساير بناها نيز جواب مثبت بدهد، در حال حاضر 50 بنا در راه ادويه را در دستور كار داريم.
ما چه تعداد خانه‌هاي تاريخي داريم كه از طريق شما و مديريت‌هاي قبلي به مردم واگذار و مرمت شده است؟
15 بنا در كل كشور است كه توسط صندوق احياء مراحل واگذاري‌اش به بهره‌بردار انجام شده و بهره‌بردار در حال انجام كارهاي مرمتي است، البته اينها با هم فرق مي‌كند. مثلا بناي خانه شاپوري در شيراز كارهاي مرمت و احيايش توسط بهره‌بردار تمام و افتتاح شد، البته در آنجا دو پروژه كنار هم بود، يك پروژه بخش پذيرايي است كه خانه شاپوري است و ديگري پروژه اقامتي است به نام خانه خردمند كه كارهاي مرمت آن در حال انجام است. كاروانسراي شاه عباسي در كرج نيز آماده است و افتتاح آن نزديك است. باغ نمير در تفت نيز كار مرمتش در حال اتمام است و فكر مي‌كنم همزمان با كاروانسراي شاه عباسي افتتاح شود. يكي دو بناي ديگر نيز داريم كه باز است مثل هتل لاله يزد كه مجموعه خانه‌هايي را دربر‌مي‌گيرد كه در حال استفاده است و خيلي قبل‌تر احياء شده، بناي چلبي اوغلو و حمام سالار بناهايي است كه واگذار شده بود، اما به دليل اين‌كه صرفه اقتصادي نداشت توسط بهره‌بردار برگردانده شده بود كه تلاش كرديم مساله آن را حل كنيم.
چلبي اوغلو وقفي است و با اداره اوقاف بايد قرارداد ببنديم كه آن را واگذار كنيم. كاروانسراي پيام مرند نيز مرمتش تمام شده است. اين چلبي اوغلو فقط بحث وقفي بودنش مشكلي به وجود آورده كه بايد حل شود. همچنين كاروانسراي پيام مرند مرمتش تمام شده و تجهيز آشپزخانه و اتاق‌هايش به‌عنوان هتل پذيرايي پس از واگذاري انجام مي‌شود.
كاروانسراي دير گچين نيز -كه در مسير جديد ميانبر اتوبان قم و سمنان و مشهد است - بناي نفيسي است در ميانه كوير كه ارزش بسياري دارد. از بناهاي ديگر، هتل آپادانا كنار تخت جمشيد است كه بهره‌برداري از آن نيز انجام شده، كاروانسراي گبرآباد در مسير قمصر از ديگر بناهاي واگذار شده كه اقدامات مرمتي آن در حال انجام است، پروژه فهادان در يزد كه قسمت پذيرايي آن مورد استفاده است اما بخش اقامتي هنوز پايان نيافته، همچنين حمام قلعه در همدان و حمام نو در تبريز كه اين دو حمام احياء شده و در حال بهره‌برداري است. در مسير راه ابريشم يكي دو بناي ديگر هم داريم، كاروانسراهايي كه از تهران تا مشهد ادامه پيدا مي‌كند، از جمله كاروانسراي ايوانكي، كاروانسراي ده‌نمكي و كاروانسراي آهوان. البته برخي از بناهاي واگذار شده نيز به دليل اين‌كه صرفه اقتصادي ندارد، برمي‌گردد.
واگذاري بناهاي تاريخي به معاونت صنايع دستي به كجا رسيد؟
معاونت صنايع دستي قرار است يك تعداد بازارچه‌هاي صنايع دستي در مركز استان‌ها راه‌اندازي كند و 30 بناي متعلق به صندوق احياء به بازارچه صنايع دستي تعلق بگيرد، البته چون طرفين دولتي هستند مي‌توانيم بحث مزايده را نداشته باشيم، اما اگر يك نهاد خصوصي اقدام كند براي آن‌كه بنايي را بگيرد بحث مزايده پيش مي‌آيد. تاكنون 30 بنا را به معاونت صنايع دستي پيشنهاد كرديم كه تشخيص داديم آن بنا براي ايجاد بازارچه صنايع دستي مناسب است و طبق فرآيندي كه آنها بررسي و مطالعه مي‌كنند، اگر تائيد شد، به ما اطلاع بدهند كه آن بنا را براي ايجاد بازارچه صنايع دستي مي‌پسندند. ما هم براي واگذاري اقدام مي‌كنيم. البته كارها در حال انجام است و معاونت صنايع دستي با ميراث استان‌ها در تماس است تا تائيديه بگيرد كه حداقل امسال در هر استان يك بازارچه صنايع دستي در بناهاي تاريخي بازگشايي شود، اين بازارچه‌ها دائمي خواهد بود. براساس آيين‌نامه انتقال اموال صندوق اين‌گونه نيست كه بناها را فقط به كارهايي كه بخش خصوصي برايش نفع اقتصادي داشته باشد اختصاص بدهيم اگر عام‌المنفعه باشد و دولت بتواند نياز خود را رفع بكند، اين بناها را براي كارهاي دولتي هم مي‌توانيم واگذار كنيم. به طور مثال اگر بنايي را براي ايجاد يك دانشگاه دولتي يا براي كتابخانه دولتي درخواست بدهند يا براي ادارات مختلفي كه معاونت گردشگري نياز داشته باشد، ما مي‌توانيم آنها را واگذار كنيم.
موضوعي كه در بحث احياء مطرح است اين كه واگذاري بناها از طريق صندوق احياء به بخش خصوصي بهترين روش براي مرمت محسوب مي‌شود و چون همكاران خودمان در اين بناها مستقر مي‌شوند و مراقبت‌هاي ويژه خودشان را از بنا خواهند داشت، از اين لحاظ خيالمان راحت است كه هم بنا حفظ شده و هم استفاده مي‌شود.