چرا اعتبارات سینما چند برابر صنایع‌دستی است؟

چاپ صفحه

نامورمطلق گفت: من گاهی به عنوان نماینده دولت برای هنرمندان و گاهی هم نماینده هنرمندان در مقابل دولتی‌ها هستم و سعی می‌کنم این نقش پیوندی را همیشه ایفا کنم. من خودم را صد در صد دولتی نمی‌دانم و سعی می‌کنم تا حدودی از برچسب دولتی شدن هم دوری کنم.

به گزارش میراث ما به نقل از ایسنا،معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در دومین همایش تجلیل از پیشکسوتان هنرمندان صنایع دستی با نام «همای هنر» که عصر روز دوشنبه - 14 اردیبهشت - برگزار شد، بیان کرد: هر جامعه‌ای به داشتن هنرهای بومی و اصیل خویش می‌بالد، زیرا با آنها احساس اصالت و هویت می‌کند. برخی کشورهای نوظهور می‌کوشند تا با خودسازی این هنرها برای خویش هویت دست و پا کنند.

بهمن نامور مطلق افزود: بر اساس حجم و انباشتگی هنرهای سنتی می‌توان اندازه و قدمت فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را تخمین زد. این هنرها که با توفان مدرنیسم درهم شکسته شده بودند، گویا دوباره جوانه می‌زنند. هرچه بر سیطره کمیت اضافه شد، به طور تناقض‌نمایی بر اهمیت هنرهای سنتی نیز افزوده شد.

او اضافه کرد: هرچه بر ماشین و ماشینیزم تاکید می‌شد، دست و صنایع دستی اهمیت بیشتری پیدا می‌کردند. انسان‌های کمّیت زده، معنویت‌گریز و سرگشته مدرن برای معنا دادن به زندگی در جستجوی هویت اصیل خویش برآمدند. به ویژه انسان‌های شرقی که دوبار از هویت خویش رانده شدند.

یکی از مهمترین راه‌های بازگشت به خویشتن زیبایی‌شناسی بومی است. فقر زیبایی شناسی عمیق‌ترین و بزرگترین فقرهاست. کسی که هویت و زیبایی شناختی ندارد مستعد بردگی است و مهمترین جلوه زیبایی شناسی هنر است. به همین دلیل هنرهای سنتی دوباره بازمی گردند.

ایران، غنی‌ از ذخایر هنرهای سنتی بشری

معاون صنایع دستی ادامه داد: خوشبختانه جامعه و فرهنگ ما از متنوع‌ترین هنرهای سنتی برخوردار است و اگر همتایی داشته باشد به عدد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. بر همین اساس ایران یکی از غنی‌ترین ذخایر هنرهای سنتی بشری به حساب می‌آید؛ ذخایری که ماندگارتر و ارزشمندتر از نفت و هر ثروت مادی دیگری محسوب می‌شود.

نامور مطلق با بیان اینکه هنرهای سنتی ما با تمام غنایی که دارند از آسیب‌هایی رنج می‌برند، گفت: مهمترین مسئله این است که هنرهای ایرانی از داشتن تشکیلاتی متناسب بی‌بهره‌اند. تشکلی منسجم و مستقل برای رسیدگی به مسائل این حوزه وجود ندارد.

اعتبار هنرهای سنتی به ویژه مستمری پیشکسوتان در وزارت ارشاد، بیمه‌اش در تامین اجتماعی و وزارت کار، پژوهش آن در پژوهشگاه سازمان، ثبت‌اش در معاونت میراث فرهنگی و ارزشیابی هنرمندانش در معاونت صنایع دستی است. این مسئله مشکلات بسیاری ایجاد کرده است، چنانکه نه تکلیف بیمه‌اش روشن است و نه وضعیت مستمری‌اش .

چرا هنرهای سنتی در کشور خود غریبه هستند؟

او اضافه کرد: هنرمندان ما از تشتت تشکیلاتی در هنرهای سنتی گله‌مند هستند و از سازمان مدیریت توقع دارند تا سر و سامانی به آن بدهد. هنرمندان هنرهای سنتی از خود می‌پرسند چرا هنرهای وارداتی برای خود معاونت‌ها هزینه و هیاهوی بسیار دارند و هنرهای ایرانی- اسلامی فاقد یک معاونت متناسب هستند. هنوز چه مدت باید بگذرد تا این کشور به هنرهای اصیل و بی‌مانند خود توجهی شایسته و بایسته کند. چرا هنرهای سنتی در کشور خود غریبه هستند؟

معاون صنایع دستی مسئله دوم را نبود یک نهاد علمی و تحقیقاتی گسترده دانست و گفت: هنرهای سنتی نیاز شدید به مباحث معرفتی دارند. باید از نو مفاهیم در این عرصه را تعریف و بازتعریف کرد. مدت‌هاست اندیشیدن در این عرصه تعطیل شده و پرسش‌های زیادی انباشته شده‌اند. نسبت این هنرها با تقلید و تغییر چیست؟ آیا این هنرها بر پایه محاکات بنا می‌شوند یا ابداعات؟ آیا موضوع تقلید اثر و کالاست یا الگوستانی از خالق یکتا و کُنش خلق؟ چه نسبتی میان هنر ناسوتی و هنر مثالی با هنرهای سنتی وجود دارد؟ فرق هنرهای سنتی و صنایع دستی چیست؟ سنتگرایان و مستشرقین نظرات فراوانی در مورد هنرهای سنتی ارائه کرده‌اند اما نظر خود ما چیست؟ و بسیاری از پرسش‌های دیگر که لازم است در حلقه اندیشمندان این حوزه طرح شوند تا هنرهای سنتی ما دچار کجروی یا دور باطل نشوند.

نقش سینما و تلویزیون در توسعه صنایع دستی

نامور مطلق بیان کرد: مسئله سوم که به نظر من یکی از مهمترین مسائل است، به گفتمان سازی و فرهنگ سازی بازمی‌گردد؛ تا نگرش و استفاده از هنرهای سنتی و صنایع دستی به یک گفتمان درونی جامعه تبدیل نشود. نمی‌توان انتظار توسعه پایدار و همه جانبه را داشت. در این عرصه هنرها و رسانه‌ها به خصوص سینما و صدا و سیما می‌توانند نقش کلیدی ایفا کنند. باید باور کنیم که هنرهای سنتی و صنایع دستی یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین بخش‌های تولیدی کشور است. هم باید حمایت‌های فرهنگی شود و هم حمایت‌های اقتصادی نه اینکه از اینجا رانده و از آنجا مانده باشد.

او با اشاره به اینکه مسائل دیگری نیز مانند تاثیر مخرب کالای قاچاق و همچنین عدم همکاری نظام‌مند برخی از نهادها مانند شهرداری‌ها و گمرک نیز وجود دارد، اظهار کرد: ما یقین داریم اگر به این مسائل رسیدگی شود نه فقط این حوزه نیازهای داخلی را برطرف می‌کند، بلکه به یکی از قطب‌های صادراتی نیز تبدیل خواهد شد همانطوری که پیشتر بوده و همانطوری که برخی از کشورها هستند.

نساجی ایران نیمه‌جان است

معاون صنایع دستی با بیان اینکه اولین مثال در این‌باره ارزآوری است، افزود: همانطوری‌که گفته شد هنرهای سنتی یکی از مهمترین منابع درآمدزایی و ارزآوری برخی از کشورهاست. هند بیش از چهار میلیارد دلار از صنایع دستی و هنرهای سنتی ارزآوری دارد. یک میلیارد آن فقط از نساجی سنتی تامین می‌شود. اما ما که روزگاری نساجی‌مان به دنیا صادر می‌شد، صادرات‌مان تقریبا صفر است. این در حالیست که سیاحانی مانند «فلاندر» یا «لوتی» از صادرات گسترده پارچه‌های ایرانی در دوره قاجار گزارش می‌دهند و تاریخ از صادراتی فراوان در دوره صفویه گواهی می‌دهد. خوشبختانه هنوز نساجی ایران زنده یعنی نیمه‌جان است و می‌تواند با رسیدگی، به وضعیت مناسب بازگردد. به همین دلیل محور اصلی دفتر تولید در سال 94 را نساجی سنتی اعلام کرده‌ایم.

اعتبارات سینما چندین برابر صنایع دستی

نامورمطلق با اشاره به فروش نوروزی صنایع دستی در سال 94 که بیش از پنجاه میلیارد تومان برآورد می‌شود، گفت: نیمی از این مبلغ فقط در بازارچه‌های معاونت‌های صنایع دستی استان‌ها صورت گرفته است. اما تمام درآمد فروش سینما در همین بازه زمانی کمتر از 10 میلیارد تومان بود. با این حال اعتبارات سینما چندین برابر حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی است. هنرمندان محجوب ما از خود می‌پرسند چرا؟

دو میلیارد گردش مالی از عبابافی

این مدیر مسوول همچنین درباره اشتغال و توسعه روستاها اظهار کرد: در سفری که به بوشهر داشتیم متوجه شدیم فقط چهار نفر عباباف باقی مانده است. بر اساس محاسبات به عمل آمده هر دستگاه با مختصری مواد اولیه آن با دو میلیون تومان راه‌اندازی می‌شود و با راه‌اندازی هر دستگاه علاوه بر یک استاد کار، 40 نفر از زنان روستا نیز برای نخ‌ریسی مشغول به کار می‌شوند. یعنی با 20 میلیون تومان 410 نفر مشغول به کار می‌شوند و عبایی مرغوب از پشم شتر تولید می‌کنند که هر کدام تا دو میلیون تومان ارزش دارد. هر دستگاه نیز در سال تا 100 عبا می‌تواند تولید کند. یعنی بخشی از یک روستای کوچکی مانند کردوان بوشهر با تولید هزار عبای و داشتن یک برند تا دومیلیارد تومان گردش مالی خواهد داشت.

حیرت انگیزهای صنایع دستی

او با بیان اینکه می‌دانم مثال‌های این حوزه باور نکردنی و حیرت انگیزند، گفت: اما از این حیرت انگیزتر تصمیم‌گیرانی هستند که با وجود این همه امتیازات به هنرهای سنتی و صنایع دستی کم توجهی می‌کنند. نه تشکیلات آن را اصلاح می‌کنند و نه اعتبارات آن را متناسب. نه اختیارات آن را مشخص و نه امکاناتش را مهیا.

معاون صنایع دستی اضافه کرد: در این یک سال و اندی کارهایی شده که بد نیست، اما مطلوب نیز نیست. یکی از مهمترین فعالیت‌های صورت گرفته در گذشته راه‌اندازی کارگاه‌های هنرهای سنتی بود که موجب شد بخش زیادی از این هنرها از خطر نابودی رهایی یابند. این کارگاه‌ها در دوره‌ای رونق خوبی داشتند و سپس در دولت قبل تقریبا تعطیل و دوباره در این دوسال اخیر راه‌اندازی شدند.

نامور مطلق اظهار کرد: در سال گذشته چندین کارگاه هنرهای سنتی و همچنین خانه‌های صنایع دستی اضافه شدند که خانه نساجی در یزد، خانه‌های صنایع دستی در سنندج، همدان، اهواز، بجنورد، ارومیه و زاهدان از آن جمله هستند. کارگاه‌های یاد شده اغلب با کمک میراث فرهنگی در محوطه‌های تاریخی شکل گرفته‌اند و با کمک گردشگری به قطب‌های گردشگری تبدیل شده‌اند. هدف، ایجاد کاربری‌های مناسب از محوطه‌های تاریخی و توسعه گردشگری فرهنگی-هنری است.

او همچنین افزود: در سال گذشته حمایت‌های نسبتا خوبی از بخشی از این هنرها انجام گرفت. این حمایت‌ها اغلب به صورت تسهیلات انجام شده است. اما در مواردی که نیاز حیاتی بود با موافقت رییس سازمان کمک‌های بلاعوض نیز به کارگاه‌های هنرهای سنتی شده است که دهها کارگاه شعربافی در کاشان، شالبافی در کرمان و کردستان ، سفال در نطنز و سمنان، حصیربافی در سیستان‌، حوله بافی در خراسان جنوبی از جمله‌ی آن هستند.

معاون صنایع دستی با بیان این که این موارد جدا از کمک‌های ویژه‌ای است که به تقریبا دویست کارگاه صنایع دستی شده است، گفت: حمایت‌های بسیاری نیز در راه اندازی انواع بازارهای صنایع دستی و هنرهای سنتی صورت گرفته است. ‌امروزه استقبال بی سابقه ای از هنرهای سنتی و صنایع دستی صورت می‌گیرد و هر روز بر حجم آن افزوده می شود.

جوانان تحصیلکرده به میدان آمده‌اند

او تصریح کرد: جوانان تحصیلکرده به میدان آمده‌اند و در بخش‌های گوناگون مانند نساجی، گوهر، سفال، گلیم، معرق کاری‌های بی‌نظیری انجام می‌دهند. معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی این فرصت را مغتنم می‌شمارد و برای آنها برنامه دارد. ویرایش نخست طرح جامع تهیه شده است و در اختیار ریاست سازمان نیز گذارده شده است. برای تحقق برنامه‌هایش این معاونت نیاز به حمایت بسیار بیشتری دارد.

نامور مطلق گفت: می دانیم که هنرمندان ما نیاز به ترحم ندارند بلکه توجه می‌خواهند. ما می دانیم آنها از تصمیمات غیرکارشناسانه بیمناک هستند به همین دلیل می‌کوشیم بر اساس نظرات کارشناسی تصمیم بگیریم و چون بر ما یک باره الهام نمی‌شود این را بیاوریم و آن را ببریم، این را باز کنیم و آن را ببندیم، می کوشیم از عقل خدادادمان بهره ببریم و به شایستگی به هنرمندان‌مان خدمت کنیم.

مقالات مرتبط

----------------
تمامی حقوق برای میراث ما محفوظ وانتشار مطالب با ذکر منبع بلامانع است

اعلام دیدگاه در مورد این خبر

تنها نظراتی که با حروف فارسی نوشته می شوند قابلیت انتشار خواهند داشت.

حقوق برای پایگاه خبری میراث ما محفوظ و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و پشتیبانی: گروه تکاپو