شش میراث معنوی محرم ثبت ملی شده سمنان

چاپ صفحه

نگاهی به شش میراث معنوی محرم' نخل گردانی تکیه جهادیه، رسم زانوزدن، رسم شاطری، مراسم نخل گردانی، مراسم چلاچلا، عاشورا در کهن آباد و مراسم روز یازدهم عاشورا در استان سمنان ' ثبت ملی شده است .

به گزارش میراث ما به نقل از ایرنا، با آغاز ماه محرم، در گوشه و کنار استان سمنان آئین هایی اجرا می شود که برخی از آنها قدمتی چند صد ساله دارند.

اجرای تعزیه، تشکیل هیات های عزاداری، سینه زنی و زنجیرزنی، حرکت شتران با کجاوه به عنوان نمادی از کاروان کربلا و اسرا، نخل گردانی، اطعام و نذری دادن بویژه در شب های تاسوعا و عاشورا و شام غریبان از جمله سنت هایی است که محرم هر سال اشک را به چشمان خیل عزاداران حسینی در این استان می آورد.

رسم زانو زدن در روستای لاسجرد در هیچ یک از دیگر استانهای کشور وجود ندارد. نوحه خوانی مراسم زنجیرزنی زانو، با لهجه لاسجردی است و اوج غم و اندوه واقعه عاشورا را به زبان محلی بیان می کند.

هیات زنجیرزنی در روستای لاسجرد سمنان، زنجیر زنی بی نظیر و نمونه ای از نظر نظم، ترتیب، ترکیب، نوحه، هم نوائی و هم صدائی، حرکات و نحوه زنجیر زنی اجرا می کنند.

رسم 'شاطری' هم نام روستای جزن دامغان را در فهرست دارندگان مراسم سنتی عزاداری در استان سمنان قرار دارده است.

نهم و دهم محرم، مردان روستای جزن با پوشیدن لباس شاطری (لباس مخصوص نانوایان) از ساعت شش صبح در آئینی شروع به فراخوانی سایرین به یاری به حضرت امام حسین (ع) می کنند.

این آئین تا ظهر ادامه دارد و پس از آن مراسم تعزیه برگزار می شود.

در روز پنجم محرم در شاهرود، مردم آیین 'یا عباس یا عباس' را به یاد جانفشانی های سردار دشت کربلا حضرت ابوالفضل العباس (ع) برگزار می کنند.

این آیین که اوج سوگواری مردم در مظلومیت تشنه لبان کربلاست، طبق آداب و سنت های قدیمی همه ساله در عصر روز پنجم محرم با به راه افتادن دسته های چاوش خوانی و سینه زنی با حضور انبوه عزاداران حسینی در محدوده بافت قدیمی شهر شاهرود برگزار می شود.

در این مراسم جوانان در طبقه پایین تکیه بزرگ شهر، بر سر زنان فریاد یا عباس یا عباس سر می دهند و زنان در بخش بالایی تکیه سوگواری می کنند.

اوج سوگواری عزاداران حسینی در سمنان برگزاری آئین ویژه 'نخل گردانی تکیه جهادیه' است.

آئین نخل گردانی تکیه جهادیه سمنان با سابقه ای بیش از 100 سال با شور و نوای خاصی همزمان با تاسوعای حسینی برگزار می شود.

در این روز عزاداران حسینی، نخلی را که نمادی از تابوت امام حسین (ع) است، با پارچه های سبز و مشکی متبرک شده به بارگاه آن حضرت می پوشانند.

نخل بیشتر از چوب و در برخی موارد آهن ساخته می شود و وزن آن به بیش از یک تن می رسد.

در این مراسم نخل هایی از محله های نزدیک در تکیه به هم می پیوندند و با فریاد یا حسین و یا ابالفضل دور تکیه گردانیده می شوند.

حاجت مندان نیز سیب های سرخ و سفید خود را در محفظه ای که در نخل وجود دارد قرار می دهند و در پایان مراسم تعدادی از آن را برای تبرک پس می گیرند.

نخل گردانی تکیه جهادیه با نوای سنج و دمام استان بوشهری حال و هوایی سوگواری حسینی را بیشتر می کند.

مراسم نخل گردانی مهدیشهر هم همزمان با روز ششم محرم، حال و هوای عاشورایی خاصی به این شهر می بخشد.

در این روز در حسینیه اعظم مهدیشهر مراسم نخل بندان با مرثیه سرایی به زبان محلی برگزار می شود، این نخل با پارچه های سبز رنگ پوشانده می شود و در روز نهم محرم همزمان با روز تاسوعا، پس از گرداندن در شهر به بالای کوهی موسوم به 'کوه تاسوعا ' برده می شود.

مردم مهدیشهر در بالای این کوه به عزاداری می پردازند و پس از غروب آفتاب به پایین کوه می آیند و پارچه های سبز نخل را با پارچه های سیاه تعویض کرده و به اصطلاح نخل را برای روز عاشورا سیاه پوش می کنند.

مردم مجن شاهرود هم با مراسمی که به زبان محلی 'چل چلا' می گویند، آئین سنتی ماه محرم را در این شهر برگزار می کنند.

در این مراسم مردم مجن در شب سوم محرم همزمان با غروب آفتاب در تکیه بزرگ شهر جمع می شوند و پس از آب و جارو و مفروش کردن تکیه چهل پایه چراغ را آماده می کنند و دور تکیه می گذارند.

سپس بزرگ تکیه که به وی 'بابای تکیه' می گویند با حضور مردم و خدام تکیه نوحه سرایی را آغاز می کند.

دعای فرج، صد صلوات، زیارت عاشورا و سایر ادعیه سفارش شده در این مراسم تا طلوع خورشید قرائت می شود، چلاچلا در اصطلاح محلی (چل چلا) نیز گفته می شود.

عاشورا در کهن آباد با برگزاری مراسم ویژه سنگ زنی شور و حال خاصی می گیرد.

در این مراسم مردم روستا با برگزاری آیین های ویژه و سنت سنگ زنی در سوگ شهادت امام حسین (ع ) عزاداری می کنند.

این مراسم قدمتی 800 ساله دارد و در آن عزاداران با در دست داشتن دو تکه چوب صیقل داده دایره ای شکل به اندازه کف دست با قطر تقریبی هفت سانتیمتر، همراه با آهنگ نوحه و در دو شیوه تک ضرب و سه ضرب، در عزای سالار شهیدان به سنگ زنی و عزاداری می پردازند.

و در نهایت آئین سنتی روز یازدهم محرم در دامغان، جلوه ای خاص به سنت های بومی عزاداری در استان سمنان داده است.

برخلاف سایر شهرها، روز 11 محرم در دامغان جزء تعطیلات است زیرا در این روز همه مردم این شهر در مراسم یازدهم محرم شرکت می کنند.

در این مراسم دسته های عزاداری و سینه از روستاها و تکایای شهرستان دامغان از حسینیه حضرت ابوالفضل تا آرامگاه بکیر بن اعین را می پیمایند و مراسم سوگواری پر شوری را برگزار می کنند، این عزاداری که به 'وا زینب' (س) موسوم است تا ظهر ادامه دارد.

'محمدحسین بحرالعلومی' مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان گفت: نخل گردانی تکیه جهادیه سمنان، رسم زانوزدن در روستای لاسجرد، رسم شاطری در روستای جزن دامغان، مراسم نخل گردانی مهدیشهر، مراسم چلاچلا در مجن شاهرود، عاشورا در کهن آباد و مراسم روز یازدهم عاشورا در دامغان از این استان در ششمین اجلاس سراسری شورای عالی سیاست گذاری ثبت کشور که در مازندران برگزار شد، در فهرست میراث معنوی به ثبت ملی رسیده است.

این سنت های عزاداری عاشورایی در استان سمنان به علت جاذبه های بصری و قدمت آن در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شده و نشان دهنده عمق عشق و علاقه مردم این سرزمین به ائمه اطهار (ع) است.

مقالات مرتبط

----------------
تمامی حقوق برای میراث ما محفوظ وانتشار مطالب با ذکر منبع بلامانع است

اعلام دیدگاه در مورد این خبر

تنها نظراتی که با حروف فارسی نوشته می شوند قابلیت انتشار خواهند داشت.

حقوق برای پایگاه خبری میراث ما محفوظ و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و پشتیبانی: گروه تکاپو