به گزارش
میراث ما به نقل از
ایسنا، در جلسه کمیته ثبت و حریم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که 28 دی ماه برگزار شد، تععین حریم 29 اثر و یک شهر تاریخی انجام و به تصویب رسید.
فرهاد نظری مطالعات بازنگری «حریم و عرصه منظر فرهنگی ماسوله» را در راستای تکمیل پرونده ثبت جهانی ماسوله دانست و با تاکید بر اینکه این مطالعات ضوابط تدقیق شده حفاظت در محدوده منظر فرهنگی ماسوله را در خود دارد، افزود: در تعریف محدوده عرصه منظر فرهنگی این شهر تاریخی آمده است: «منظر فرهنگی ماسوله پهنه قصبه تاریخی ماسوله، قریههای مجاور، منظرطبیعی و راههای پیرامون و همچنین بخشی از پهنه جنگلی ماسوله _ رودخان در بر میگیرد.»
او همچنین دربارهی ضوابط حفاظتی عرصه شهر تاریخی ماسوله اظهار کرد: بخشی از عرصهی شهر تاریخی ماسوله از دیرباز پهنهی کالبدی شهر را تشکیل داده و بقیهی عرصهی شهر به باغات، گورستانهای تاریخی و منظر طبیعی پیرامون اختصاص دارد، بنابراین به منظور حفاظت از اصالت منظر فرهنگی ماسوله، بازسازی ابنیه، صرفا در پهنهی کالبدی پیوسته شهر میسر است و بقیهی عرصهی شهر، محدودهی فضای سبز و دارای ممنوعیت ساخت و ساز است.
مدیر کل دفتر مدیر کل ثبت آثار و حفظ میراث معنوی و طبیعی کشور، ادامه داد: امیدوارم با همکاری همهی دستگاههای اجرایی و مسئول، منطبق بر ضوابط جدید حریم و عرصه منظر فرهنگی ماسوله شاهد حفاظت و آبادانی پایدار ماسوله باشیم.
نظری در توضیح تکمیلی دربارهی بازنگری حریم آثار تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی که هشت استان کشور را شامل میشود، نیز توضیح داد.
*شهر تاریخی «ماسوله» در گیلان
شهر تاریخی ماسوله در 30 مرداد ماه 1354 به طور کامل در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده و در زمره نامزدهای اصلی ایران برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
*حریم ساختمان قدیمی فرمانداری چابهار در سیستان و بلوچستان
دربارهی وجه تسمیه «چابهار» نقل قولهای متعددی وجود دارد، که از نقل قول تزدیکتر به واقعیت بر این مبناست ؛ نام اصلی این محل « چهار بهار » بوده یعنی این بندر هر چهار فصل آب و هوائی مانند بهار دارد و ساختمان قدیمی فرمانداری در شهر چابهار که در شمال میدان 22 بهمن و در حاشیه شرقی خیابان دریا و در بافت قدیمی چابهار قرار دارد، یکی از بناهای قدیمی شهر به حساب میآید که اواخر دورهی قاجار در دو طبقه و توسط انگلیسیها ساخته شده است.
*حریم حسینیه آل رسول چابهار در سیستان و بلوچستاناین حسینیه که در بافت قدیمی و سنتی شهر چابهار قرار دارد، با زیر بنای 118 متر مربع در حاشیه شمالی خیابان وحدت در یک طبقه با سنگ رسوبی ماسهای و با ملاط کاهگل و آهک اجرا شده ودارای یک شبستان نسبتا برزگ ویک حیاط خلوت ویک اتاق در ضلع شمالی است.
*حریم خانه مراد بخش دریانورد در سیستان و بلوچستاناین اثر ملی از خانههای تاریخی در بافت قدیم چابهار و مربوط به اواخر دوره قاجاری است که در دو طبقه ساخته شده و دارای تزیینات دورهی پهلوی است.
*حریم امامزاده غلامرسول چابهار در سیستان و بلوچستان
این اثر در حاشیه ضلع شرقی چابهار بنایی گنبدی با ارتفاع بلند که حاصل معماری قرن ششم و هفتم هجری قرار دارد، که بر اساس روایات مختلف دربارهی سازندهی این بنا، معمار امامزاده «سید غلامرسول» منسوب به مرد صالح شیعی مذهبی با نام «سید نامحمد» بوده است، آن مورد توجه مسلمانان هندی است و حتی این توجه باعث شده است که در تغییر و تبدیلهای بعد بنا، تحت تاثیر معماری هندی نیز قرار گیرد.
آرامگاه امامزاده غلامرسولاین بنا کاملا ایرانی است و از معماری دوران سلجوقی الهام گرفته شده و همهی نقاشیهای داخل بنا نیز از دوره صفویه به بعد است، همچنین در محوطهی بیرون حیاط در سمت شرقی امامزاده محل قدیمی قبرستان مسلمانان است که از دیرباز تا کنون از آن استفاده میشده است.
*حریم ساختمان گمرک قدیم چابهار در سیستان و بلوچستاناین ساختمان در شرق شهر چابهار و در بافت قدیمی و همچنین در کرانه شرقی در فاصله حدود 100 متری اسکله صیادی واقع شده است که دور تا دور آن کوچه قرار دارد. ساختمان گمرک قدیم چابهار در دو طبقه و مصالحی مانند خشت، گل، آجر، چوب، نی، سنگ و لیف خرما در ساخت بنا استفاده شده است .
*حریم خانه امیر شهریارخمکی در سیستان و بلوچستان*حریم قلعه سه کوهه زابل (و محوطه های باستانی اطراف) در سیستان و بلوچستاناین بنا در 33 کیلومتری جاده زابل به زاهدان و در مرکز روستای سه کوهه بر بالای تپهای نسبتاً مرتفع که گرداگرد آن را ساختمان منازل همجوار گرفته، احداث شده است.
بنا را میتوان پس از «کوه خواجه» یکی از بلندترین عارضهها در دشت سیستان دانست که ساختهی دست بشر است. این بنا در زمینی مرتفع و مستطیل شکل با مساحت 3700 مترمربع که تنها ورودی آن قسمت شرقی که به کوچه های روستا راه پیدا می کند و ورودی دیگر که وجود دارد در قسمت غربی است که نسبتاً تخریب شده است.
قلعه سه کوهه زابلهمچنین ارگ دیگری که سومین کوه این اثر است با مساحت حدود 2000 مترمربع در قسمت شمال غربی قلعه به فاصله حدود2000 متر قرار دارد که در حال حاضر بصورت مسکونی از آن استفاده میشود و گمان میرود که روزگاری این ارگ و قلعه به هم پیوسته بودهاند.
روستای «سه کوهه» قبل از زمان نادر شاه افشار وجود داشته است و مردمان در آنجا به شغل کشاورزی مشغول بودهاند. سه تپه این اثر را احاطه کردهاند و قسمتی از شهر بر این تپه بنا شده است.
*حریم خانه یزدانشناس در سیستان و بلوچستانساختمان قدیمی مسکونی «یزدانشناس» تقریباً در مرکز شهر ایرانشهر، در ضلع شمالی خیابان امام قرار دارد. پلان ساختمان صلیبی شکل و دارای زیرزمین است .در دورههای مختلف این ساختمان مرمت شده و دارای بخشهای الحاقی است.
*حریم محلهی «طباطباییها»ی بروجرد در لرستان با نه اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملیبافت قدیم بروجرد متشکل از چهار محله دودانگه، صوفیان، قدغون و چالهسی است. محله طباطبایی (کوی صوفیان) که به خیابانهای صفا، بحر العلوم، صامت بروجردی و کاشانی محدود شده است یکی از هستههای اولیه شهر بروجرد است. وجود عناصر ملزوم شهری از جمله حمام، مسجد، بازار و قبرستان در این محلات، نوعی استقلال شهری به آنها بخشیده است. محله طباطبایی که در اواخر دوره افشار با سکنی گزیدن سادات طباطبایی شکل گرفته است، در دوران قاجار اوج رونق و رشد خود را طی میکند.
خانه صدرزاده نبویدر این محله؛ خانههای «افتخار الاسلام»، «بیرجندی»، «مغیثالاسلام»، «کمالالدین نبوی»، «مصری» ، «صدرزاده نبوی طباطبایی»، مسجد «سید»، حمام «سید» و آثار واجد ارزش تاریخی فرهنگی از جمله مقبره «صاحب مواهب طباطبایی»، مقبرهی «سید محمد طباطبایی»، خانههای «حریری»، «روناسی»، «طاهری بشیری»، «محمدی»، «حاتمی»، «روغنی» و «احمدی طباطبایی» و مدرسهی «نوربخش» در کنار بافت ارگانیک قرار دارند.
*حریم مسجد امام رضا (ع) بروجرد در استان لرستانمسجد امام رضا (ع) به صورت مساجد شبستانی بوده و در ضلع شمالی بنا و به صورت زیرزمین است. در ضلع شمال مسجد یک شبستان با پوشش سقف از تیرچه بلوک دیده میشود. این بخش از مسجد جز بخش های الحاقی آن محسوب میشود. در طبقه فوقانی این انبارها خانه خادم مسجد قرار دارد. همچنین صحن مسجد بوسیله طاقنمایی تزیین شده است. این بنا متعلق به دوره زندیه و قاجار بوده که در 23 شهریور 138 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
به گفتهی نظری در جلسهی کمیتهی ثبت و حریم سازمان میراث فرهنگی، در میان آثار تعیین حریم شده و بازنگری برخی از آنها، به بحث قناتها نیز اشاره شده است.
ومی در این زمینه نیز توضیح داد.
*حریم قنات مون اردستان در استان اصفهاناین قنات در سال 1382 در فهرست آمار ملی به ثبت رسیده است، و از مادر چاه تا مظهر داخل شهر اردستان قرار دارد. از ویژگیهای منحصر به فرد آن دو طبقه بودن قنات است.
*حریم قنات وزوان در اصفهانقنات وزوان در حدود 2 کیلومتری شمال شهر وزوان قرار دارد و مادر چاه آن در شهر میمه قرار دارد.
*حریم قنات مزدآباداین قنات در مزدآباد میمه در شمالیترین قسمت استان اصفهان و در فاصله 85 کیلومتری از مرکز استان و در کنار اتوبان اصفهان- تهران قرار دارد.
*حریم قنات گوهرریز جوپار کرماناین قنات در منطقه جوپار در فاصلۀ حدود 30کیلومتری شهر کرمان قرار دارد.
*حریم قنوات بم: (قنات اکبرآباد و قاسم آباد) در کرمانمادر چاه هر دو رشته در شهر بم و مظهر در منطقه بروات قرار دارد.
*حریم قنات ابراهیم آباد اراک در استان مرکزی