سایه مرگ همچنان بر سر «خانه پیرنیا» باقی است

پس از بی نتیجه مانده مزایده خانه پیرنیا یکم توسط ستاد اجرائی فرمان امام (ره)، سایه مرگ همچنان بر سر خانه هرمز پیرنیا باقی است.

به گزارش میراث ما به نقل از خبرگزاری فارس طبق اعلام کمیته پیگیری خانه های تاریخی تهران، شهرام شهریار عضو این کمیته، در رابطه با تاریخچه خانه پیرنیا یکم گفت: میرزا نصرالله خان نائینی از رجال سرشناس اواخر دوره ناصری تا اوائل سلطنت محمد علی شاه بود که ملقب به مشیرالدوله بود. وی در لاله زار نو، قطعه زمینی را حدفاصل کوچه های پیرنیا و پیرنیا یکم خریداری کرد تا برای خود و دو پسرش حسن پیرنیا (مشیرالدوله) و حسین پیرنیا(موتمن الملک) خانه ای بنا کند.
وی ادامه داد: حسین پیرنیا معروف به موتمن الملک در جنوب این زمین عمارتی زیبا و باغی مشجر در شمال آن احیا کرد(شماره 1 قرمز) که در سال 1360 این بنا تخریب و یکی از آن خانه ها به موزه سینما تغییر کاربری داد که پس از انتقال موزه به باغ فردوس، پژوهشکده سینما به این مکان انتقال داده شد و هم اکنون در باقیمانده یکی از خانه های موتمن الملک، نوادگانش در کوچه پیرنیا در حال زندگی هستند. در قسمت دیگر این زمین واقع در کوچه پیرنیا فعلی(شماره 2 سبز)، حسن پیرنیا عمارت هایی بنا کرد که بعدها بین پسران و نوادگانش تقسیم شد.

شهریار با اشاره به عمارت اصلی مشیرالدوله پیرنیا اظهار داشت: عمارت اصلی حسن پیرنیا به داودد پیرنیا رسید(شماره 4) و بعدها در 11 مرداد سال 1376 به شماره 1899 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد و هم اکنون در اختیار دانشگاه علوم پزشکی و موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل است که متاسفانه ساخت و سازی در سال 86 باعث شکسته شدن حریم این بنا شد که خوشبختانه با تلاش دوستداران تهران، این ساخت و ساز بی نتیجه ماند اما آسیب فراوانی به این بنا وارد شد و تا کنون این آسیب ها از سوی میراث فرهنگی مرمت نشده است.

وی تصریح کرد: عمارت شمالی مجموعه بناهای حسین پیرنیا(شماره 3قهوه‌ای) به احمد ابوالقاسم پیرنیا سیزدهمین رئیس دانشکده علوم پزشکی رسید که در سال های بعد از انقلاب تخریب، و جای آن پاساژ مرجان در کوچه پیرنیا یکم ساخته شد.در قسمت جنوب شرقی نیر عمارت پیرنیا یکم(شماره 5 صورتی) ساخته شد که به دیگر فرزند حسن پیرنیا یعنی هرمز پیرنیا رئیس تشریفات پهلوی دوم رسید و در کنار این بنا نیز حمام مجموعه بناهای پیرنیا قرار دارد(شماره 6 بنفش).

این تهران‌شناس با اشاره به مزایده اخیر خانه هرمز پیرنیا گفت: بعد از انقلاب در این خانه قدس اعظم دختر موتمن الملک و همسر هرمز پیرنیا سکونت داشت که بعد از فوت آن در اوایل دهه 70 شمسی، این خانه به دلیل پیگیری نکردن خاندان پیرنیا کم کم رو به نابودی و زوال رفت.

وی ادامه داد: خانه هرمز پیرنیا در زمینی به مساحت 390 متر و با پلانی مستطیل شکل که از فرانسه آورده شده بود، احداث شده است.در این عمارت سرستون های گچ بری شده با تزئیناتی از برگ و گل مشاهده می شود. در سال 1285 و در اتاق های این خانه بر اساس کتاب"در تیر راس حادثه" که توسط انتشارات اختران به چاپ رسیده است و به بررسی خاطرات احمد قوام السلطنه می پردازد، فرمان مشروطیت توسط حسن و حسین پیرنیا تدوین شد و به وسیله احمد قوام السلطنه انشا و توسط نقاش معروف کمال الملک ویرایش شده است.

 
شهریار از دزدیده شدن عمدی تابلوهای این بنا خبر داد و اذعان داشت: در ایوان این بنا 10  تابلو گچی از تصاویر شخصیت های فرانسوی وجود داشت که بنا به گفته عده ای ره آورد سفر حسن پیرنیا از سفر به روسیه و فرانسه  بود که در بازدید اولیه از این بنا در سال 89 تنها، یک تابلو آن موجود نبود اما متاسفانه این تابلو ها به مرور زمان ناپدید و بنا به گفته شاهدان عینی بخش عمده آن در زمستان 91 توسط افراد مشکوک و نه معتادین، دزدیده شد که با پیگیری های کمیته پیگیری حفاظت از خانه های تاریخی تهران از طریق میراث فرهنگی استان تهران از ستاد اجرائی فرمان امام (ره) به عنوان مالک و حافظ این بنا، ستاد اجرائی اعلام کرد که تابلو توسط این مرکز به انبار ستاد انتقال داده شده است اما بر اساس گفته شاهدان عینی، این افراد کارمندان ستاد اجرائی فرمان امام نبوده اند.

وی در رابطه با ثبت این بنا و احمال های صورت گرفته میراث فرهنگی اظهار تاسف کرد و افزود: این بنا در سال 1388 توسط محمد عبدلی یکی از کارشناسان میراث فرهنگی استان تهران شناسایی و مستحق ثبت در سیاهه آثار ملی شد. این اثر خوشبختانه در شهریور سال گذشته و در پنجمین همایش ثبت آثار کشور از سوی آستان تهران در شورای ثبت آثار ملی کشور ارائه و با ثبت آن موافقت شد اما از آن همایش تا به کنون پرونده ثبتی این اثر از سوی استان تهران به اداره کل ثبت آثار کشور ارسال نشد و آتوسا مومنی مدیرکل وقت آثار کشور و سپس قاسمی مدیریت جدید این دفتر در معاونت میراث فرهنگی کشور نیز هیچ وقت استان تهران را بازخواست نکردند که چرا پرونده این اثر را به سازمان مرکزی ارسال نکرده اند تا شماره ثبت به آن تعلق گیرد و در اثر احمال سازمان مرکزی میراث فرهنگی و اداره کل استان تهران، پرونده این اثر با نام غلط خانه مهدوی آماده اما هیچ وقت شماره ثبت به آن تعلق نگرفت.

این عضو کمیته خانه‌های تاریخی تهران خاطرنشان کرد: اخیراً نیز ستاد اجرائی فرمان امام اقدام به فروش عمارت هرمز پیرنیا و بنای تاریخی دیگری که در پشت حمام قرار دارد به رقم 12 میلیارد و 400 میلیون تومان به مساحت 95/1882 متر مربع و با کاربری تجاری، اداری و مسکونی، کرده است که در حال حاضر به دلیل فشارهای رسانه ای هیچ شخصی حاضر به شرکت در مزایده ستاد اجرائی نشده است اما همچنان سایه تخریب بر روی این بنا وجود دارد و جا دارد که سازمان میراث فرهنگی این 3 اثر را ثبت و احمال های خود را جبران کند و با همکاری مالک بنا  نسبت به مرمت این بنا اقدام کند و این بنا فاخر را تبدیل به موزه مشروطه ایران کند.

پس از تلاش های  کمیته پیگیری حفاظت از خانه های تاریخی تهران، پرونده ثبتی خانه هرمز پیرنیا (مهدوی) هفته گذشته از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران به دفتر ثبت آثار کشور در معاونت میراث فرهنگی ارسال شده است و منتظر موافقت با ثبت اضطرای این بنا از سوی مهدی حجت معاون جدید میراث فرهنگی و هر گونه اقدام عاجل دیگر است.