بزرگترين موزه سلاح خاورميانه با ملودی آبشارها

چاپ صفحه

باغ گلشن با پيشينه اي کهن همچنان سادگي خود را حفظ کرده و شيوه باغ آرايي نوين در آن ديده نمي شود. باغ گلشن يا همان باغ عفيف آباد در مقايسه با ساير اماکن و باغ هاي شيراز چندان شلوغ نيست. علت آن را برخي مسير پرپيچ و خم جاده اش مي دانند.

میراث ما / خراسان نیوز: برخلاف بقيه جاهاي ديدني شيراز که معمولاً آدرس سرراستي دارند اين باغ در زميني به مساحت ۱۳ هکتاراحداث شده است و يک ساختمان مجلل در وسط آن قرار دارد. باغ عفيف آباد که از آن به باغ گلشن ياد مي شود از آثار تاريخي شهر شيراز است. اين باغ در انتهاي خيابان عفيف آباد و قصر الدشت شيراز قرار گرفته و هم اکنون در اختيار ارتش است و يکي از بزرگ ترين موزه هاي سلاح خاورميانه در آن قرار دارد. آهنگ آبشارها فضاي مصفايي ايجاد کرده که قلم ناخودآگاه مست صدايش مي شود و نشاني از صلح و اقتدار اسلامي را نويد مي دهد.باغ عفيف آباد نمونه کاملي از هنر گل کاري ايراني است. به گفته يکي از کارشناسان حاضر در باغ، سازنده عمارت باغ، ميرزا علي محمدخان قوام الملک دوم بود که در سال ۱۲۸۴ هـ.ق. آن را احداث کرد. اين باغ در يکي از مناطق اعيان نشين شيراز جاي دارد که اين مجموعه در سال ۱۸۶۳ ميلادي ساخته شد. اين مجموعه شامل يک کاخ سلطنتي، موزه سلاح هاي قديمي و يک باغ ايراني است که همگي براي بازديد همگاني مهيا و آماده شده است. اين مجموعه در سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است و هر ساله بازديدکنندگان بي شماري از آن بازديد مي کنند.

تاريخچه باغ گلشن

باغ گلشن شيراز در محيطي سرسبز و مصفا به مساحت 13 هکتار احداث شده است. در سال 1340 شمسي علي محمد خان قوام الملک شيرازي والي فارس عمارتي با شکوه در اين باغ بنا ساخت. با دست به دست گشتن چند باره، مجدد اين باغ به يکي از وارثان او به نام عفيفه مي رسد. وي در سال 1341شمسي باغ را به فرح همسر شاه معدوم هديه مي دهد و مدت ها اين مکان محل رفت و آمد مستشاران خارجي و ديدارها با فرح شده بود.

فرح بعد از مدتي اين باغ را از طريق مزايده به فروش مي رساند که توسط ارتش خريداري و در همان سال با هزينه ارتش زير نظر ميراث فرهنگي مرمت و بازسازي مي شود.بعد از پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي با تلاش بي وقفه نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي اين مکان با بازسازي مجدد، تبديل به موزه و در آن بر روي عموم بازديد کنندگان باز مي شود.اين باغ متشکل از چند تالار در 2 طبقه است، در طبقه اول سلاح هاي گرم و سرد و خودکار و نيمه خودکار ،سبک و سنگين به شکل زيبايي داخل ويترين ها و به روش خاصي چيدمان شده که آثاري از دوران عهد صفويه تا به امروز را در خود جاي داده است.طبقه بالا داراي اتاق هاي کنفرانس، نشيمن، رختکن، اتاق مطالعه و بازي و همچنين سالن مطالعه و پذيرايي است. هر اتاق براي خود تزيينات ويژه اي دارد که سقف چوبي با نقاشي هاي کم نظير و مينياتوري، دکورو وسايل موجود در اتاق ها از مبلمان تا فرش ها، تناسب رنگ دارد و تمام اين وسايل يک رنگ است. از ديگر اماکن ديدني اين باغ مي توان به چايخانه و فروش پالوده شيرازي سنتي و همچنين حمام خزينه اي اين باغ اشاره کرد.اين تالار دو در ورودي و خروجي دارد که در خروجي آن به انتهاي باغ ختم مي شود و فضايي طبيعي و دلنشين، آرام و ساکت براي عکاساني است که به دنبال شکار لحظه ها هستند تا از بازديدکنندگان و گردشگراني که از سراسر کشور براي بازديد به اين مکان آمده اند با پوشش هاي سنتي عکس هاي يادگاري ثبت و ضبط کنند.

عمارت عفيف آباد

يکي از متصديان باغ گلشن در پاسخ گردشگراني که از وي در باره اين باغ سوالات مختلفي داشتند مي گويد: باغ عفيف آباد با وسعتي حدود 13هکتار يکي از زيباترين باغ هاي تاريخي شيراز است. اين باغ در دوره صفويه از باغ هاي مهم و گردشگاه پادشاهان بوده است. در آن دوران شاهان صفوي از اين باغ استفاده مي کردند. در زمان قاجاريه، ميرزا علي خان قوام الملک اين باغ را خريداري و اقدام به نوسازي باغ و درختان کرد و عمارتي زيبا و آراسته در آن ساخت. در اواخر دوران قاجار اين باغ به دست عفيفه خانم، خواهر زاده باني باغ مي رسد. وي در اين باغ تغييرات و به سازي گسترده اي پديد آورد و از اين تاريخ بود که اين باغ به نام عفيف آباد معروف شد. اما وارثان باغ در زمان پهلوي آن را به فرح پهلوي همسر محمد رضا شاه هديه مي دهند و در سال ۱۳۴۰ ارتش در مزايده اين باغ را خريداري مي کند. در ضلع شمالي باغ وجود چند ارابه توجه بازديد کنندگان را به خود جلب مي کند. به گفته متصدي مربوط از اين ارابه ها براي حمل و تشييع جسد رضا خان استفاده شده است.

وي در ادامه مي گويد: پس از انقلاب اسلامي و به کوشش ارتش جمهوري اسلامي و همزمان با روز ارتش در تاريخ ۲۹ فروردين ۱۳۷۰، باغ عفيف آباد به موزه نظامي مبدل مي شود.وي با اشاره به دريافت مبلغ 500تومان در بدو ورود به داخل اين باغ مي گويد: تمام مبلغ دريافتي از فروش بليت صرف بازسازي، مرمت و زيباسازي فضاي باغ مي شود. وي همچنين خاطر نشان مي کند در ايام تعطيلات و به ويژه نوروز و تابستان گردشگران زيادي از اين مکان ديدن مي کنند که روزانه 1500 نفر بازديدکننده داريم. وي به گردشگران خارجي هم اشاره مي کند و مي گويد: هر ساله تعداد بي شماري گردشگر از فرانسه و آلمان براي ديدن موزه سلاح ها و تالار کاخ به اينجا مي آيند و سلاح ها؛ ساختار بنا وتصاوير منبت کاري شده ديوارها از جذابيت هاي باغ است که براي گردشگران جذاب است.وي در ادامه مي افزايد: برخي از گردشگران آلماني که از موزه اين باغ ديدن کرده اند از سلاح ها و ابزارآلاتي که در موزه اين باغ نگه داري مي شود ابراز شگفتي کردند و اظهار مي داشتند که برخي از اين سلاح ها را با وجود اين که ساخت کشورشان است هرگز در موزه هاي آلمان مشاهده نکرده اند.

معماري سر در باغ

اين باغ يکي از کهن ترين باغ هاي شيراز است، از همين رو سادگي ديرينه خود را حفظ کرده است. سردر باغ داراي چهار ستون گچي ساده است و سرستون هاي آن با الگو گرفتن از سرستون هاي تخت جمشيد طراحي شده است. پس از گذر از در، دالاني آن را به فضاي اصلي باغ پيوند مي دهد. در سوي ديگر در و بر پيشاني دهليز آيين تاج گذاري يکي از پادشاهان ساساني مشاهده مي شود.سقف تالار چوبي است و به نقش هاي گل و بوته آراسته شده است. دورتا دور ديوارها از شيشه ساخته شده است. در اين طبقه "موزه عبرت" قرار دارد. در اصلي ساختمان در سمت شمال است که از مسير پلکان سنگي به تالارسرپوشيده مي رسد. نماي شرقي عمارت دربرگيرنده ايواني بزرگ و زيباست که در تمام طول بنا کشيده شده است. نماي غربي آن بسيار ساده است. ايوان جنوبي نيز از ديد آذين بندي ها همانند ايوان شمالي است. در جلوي ايوان بزرگ عمارت چهار ستون بلند ساخته و سقف آن با قطعات چوبي پوشيده شده است. سر ستون هاي ايوان با الهام از نقش هاي تخت جمشيد گچ بري شده است. همچنين در جلوي ساختمان نيز استخر بزرگي وجود دارد که راه اصلي باغ از جلوي آن آغاز مي شود.

ديوارهاي مقرنس کاري شده

ساختمان کاخ ۲ طبقه دارد که در آن حدود ۳۰ اتاق تالار وجود دارد که هر يک از اتاق ها با تزيينات خاص و مبلمان و ميزهاي گران قيمتي که گويا به سفارش فرح همسر شاه پهلوي از فرانسه به ايران گسيل شده، آراسته شده است. اتاق ها مجاور يکديگر است که شامل اتاق بازي، اتاق مطالعه و پذيرايي بسيار وسيعي است که مشرف به سوي حياط پشتي و جنوبي باغ از يک سمت و از سمت شرقي به استخر داخل محوطه باغ چشم انداز بسيار زيبايي دارد و هر مخاطب و بيننده اي را مسحور خود مي کند. سقف تالار چوبي است و به نقش هاي گل و بوته، شکارگاه و بزم و شادي آراسته شده است. دور تا دور ديوارها گچ بري و مقرنس کاري و درها و پنجره ها از شيشه ساخته شده است. در شمال و جنوب تالار دو بخاري که از سنگ مرمر تراشيده شده قرار دارد. طبقه پايين موزه نظامي شده و در پيشاني ساختمان نگاره اي از تاج گذاري يکي از پادشاهان ساساني با کاشي آراسته شده است.

در اصلي ساختمان در سمت شمال است که از مسير پلکان سنگي به تالار سرپوشيده مي رسد. سر ستون هاي ايوان با الهام از نقش هاي تخت جمشيد گچ بري شده است. معماري اين باغ آميزه اي از ويژگي معماري دوران هخامنشي، ساساني و قاجاريه است.

موزه نظامي

در اين موزه مجموعه اي از سلاح هاي سرد و گرم، خودکار و نيمه خودکار، انواع شمشير، زره، نيزه، کلاهخود، سپر، انواع تفنگ هاي سرپر، سنگ چخماق، تفنگ هاي شکاري، تپانچه و انواع مسلسل نگهداري مي شود. از سلاح هاي با ارزش در اين موزه مي توان به تفنگ هاي شخصي فتحعلي شاه، ناصر الدين شاه، مظفرالدين شاه، رضا شاه، محمد رضا شاه و همچنين اسلحه هاي رزمندگان نهضت جنگل و مسلسل آب انباري رئيس علي دلواري اشاره کرد.مسئول اين موزه از ورود نخستين تير بار نظامي که از انگليس وارد ايران شده و سپس توسط کارشناسان ايراني ضعف ها و مشکلات اين تير بار رفع شده و مورد استفاده قرار گرفته ياد مي کند و مي گويد: بازديد و عبور از دالان هاي تو در تو با وجود انواع و اقسام سلاح ها و کلت هاي نظامي که توسط مبارزان ايراني از جمله سردار جنگل، رئيس علي دلواري و سرداران تبريز به کار گرفته شده اند يادآور خاطرات مبارزه با اجنبي ها را به بازديدکنندگان يادآور مي شود. اين مسئول با اشاره به کلت و سلاحي که ناصر الدين شاه به وسيله آن کشته شده است، سلاح هايي را که مبارزان فدائيان اسلام از آنها استفاده کرده اند نشان مي دهد و مي گويد: برخي از اين سلاح ها را مسئولان موزه از کشورهاي خارجي خريداري و به اين مکان انتقال داده اند.

قهوه خانه سنتي

ساختمان قهوه خانه به شيوه معماري ايراني ساخته شده است. ديوارهاي قهوه خانه با آجر ساخته شده و در ميانه قهوه خانه حوض کوچکي وجود دارد. اين قهوه خانه ۶ حجره دارد که آراسته به نقوش شاهنامه فردوسي است و با ظرافت و زيبايي خاصي بر روي کاشي کشيده شده است. نقاشي هايي از قبيل "داستان ضحاک و کاوه آهنگر"، "داستان زال و سيمرغ"، "نبرد رستم و سهراب"، "نبرد تهمتن و ديو سفيد" و "نبرد رستم و اسفنديار".

مجموعه حمام تاريخي و سنتي

در قسمتي ديگر از اين مجموعه حمام تاريخي و سنتي وجود دارد که ۲ خزينه آب سرد و گرم دارد که از جا سازي ديگ مسي در کف خزينه، آب گرم فراهم مي شده است. حمام کهن باغ در پشت بام داراي مناره و قبه است. در ديوارهاي اين حمام نقش هاي برجسته اي به چشم مي خورد که از آن ميان مي توان به "فرهاد در کوه بيستون"، "ديدار مردم با خسرو پرويز ساساني"، "صحنه ورودي يوسف به جمع زنان مصري" اشاره کرد. از اوايل سال 93 هم تعميرات، بازسازي و مرمت بناي حمام شروع شده است. انواع لباس هاي محلي هم در اين باغ ديده مي شود و افراد زيادي که ابراز علاقه مي کنند با پوشيدن اين لباس ها عکس هاي يادگاري بگيرند، هرچند خانم ها بيش از ساير افراد تمايل به پوشيدن لباس هاي محلي و سنتي از خود نشان مي دهند. در سوي ديگر مردان که نمي خواهند بدون يادگاري اين مکان تاريخي را ترک کرده باشند با پوشيدن لباس هاي مخصوص عشاير محلي و سنتي بازار عکاسان را داغ و گرم مي کنند.

بازسازي و مرمت مجدد باغ گلشن

به گفته يکي از مسئولان و متصديان موزه در طول سال هاي 89 تا 92 عمليات بازسازي و مرمت زيادي براي حفظ و نگه داري باغ صورت گرفته است از جمله تعويض پرده هاي اطراف باغ،طراحي و نصب محافظ شيشه اي براي حفظ و نگه داري سلاح هاي موزه، ساخت و رنگ آميزي در ورودي به سبک سنتي،خريد و نصب سيستم هاي گرمايشي و سرمايشي براي حفظ و نگه داري آثار، طراحي و ساخت آلاچيق و کافي شاپ براي رفاه حال بازديدکنندگان، طراحي و ساخت مسجد، اجراي آسفالت جاده منتهي به باغ، بازسازي و رنگ آميزي تالارها. وي خاطر نشان مي کند: فضا سازي و زيبا سازي محوطه باغ از ديگر اقدامات اخير بوده که براي حفظ درختان کهن سال باغ از کارشناسان و متخصصان کشاورزي استفاده شده است.

مقالات مرتبط

----------------
تمامی حقوق برای میراث ما محفوظ وانتشار مطالب با ذکر منبع بلامانع است

اعلام دیدگاه در مورد این خبر

تنها نظراتی که با حروف فارسی نوشته می شوند قابلیت انتشار خواهند داشت.

حقوق برای پایگاه خبری میراث ما محفوظ و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و پشتیبانی: گروه تکاپو